Bezemer & Schubad

12 augustus 2019

Over een stagiaire, macht en afhankelijkheid

De afgelopen weken op televisie een terugblik op de Clinton affaire. Bijna 25 jaar geleden, midden jaren negentig van de vorige eeuw. De haardracht was anders, de kleding zat ruimer en de auto’s reden gewoon nog allemaal op benzine. Ook het internet deed het net voor het grotere publiek. Het leidende thema in de serie was natuurlijk het vermeende grensoverschrijdende gedrag van een zittend president. En zijn ‘relatie’ met een Witte Huis stagiaire. Hetgeen overigens bijvangst bleek te zijn in een reeks van andere affaires waarvan hij werd beschuldigd. Uiteindelijk bleek de kwestie voor juristen een waar walhalla: de president ontkende een ‘seksuele relatie’ met de stagiaire te hebben gehad. Wel gaf hij toe, onder druk van toenemend bewijs, dat hij ‘ongepast gedrag’ had vertoond dat naar zijn zeggen niet had mogen voorkomen.  Legers van advocaten gingen zich met de zaak bemoeien. (Politiek) doel: kan deze president afgezet worden op grond van zijn gedrag? De president bespeelde de media en het volk op voortreffelijke wijze. Hij keek deemoedig, deed schuldbewust en bood excuses aan. Aan het volk en zijn vrouw. Het overgrote deel van de Amerikanen steunde hem hierna. In de grondwet van de Verenigde Staten wordt als maatstaf voor een afzetting gegeven dat de functionaris schuldig moet worden geacht aan zogenaamde “high crimes and misdemeanors”, iets wat niet nader wordt omschreven. Er kan worden gedacht aan bijvoorbeeld verraad, maar ook andere overtredingen van de wet die ernstig worden bevonden komen in aanmerking. In feite is dit artikel een soort ‘gedragscode’ voor een president. Uiteindelijk bleek er geen meerderheid in de Senaat om op basis van dit artikel de afzetting in gang te zetten. De president bleef zitten. En de stagiaire werd weggezet als een op seks en macht beluste hysterica. Eigen schuld, dikke bult, was de teneur toen.

Wij zijn bijna 25 jaar verder. Met een president van een andere politieke kleur. En ook met ‘affaires’ in het verleden die tot op heden vakkundig ‘klein’ gehouden worden. Veel lijkt er niet veranderd. In de Verenigde Staten dan. Of is er in 2044 een soortgelijke documentaire op de dan niet meer bestaande televisie te zien?

In Nederland lijkt het klimaat rondom ongewenst, seksueel grensoverschrijdend gedrag van gezagsdragers en leidinggevenden wel gekanteld te zijn. Vooral als het gaat om de vaak zo afhankelijke, jonge en onervaren stagiaire. Hetgeen geldt voor veel meer functies waarin afhankelijkheid, macht en status aan de orde zijn.

Mr. Ernst-Jan Schubad